Otwarcie Drzwi Świętych oznacza początek Jubileuszu, ale stanowi również bardzo wymowny symbol duchowy dla chrześcijan. Oto czym one są
Drzwi zawsze miały bardzo duże znaczenie w historii ludzkości. Element ochrony i obrony wiosek, miast i pałaców w świecie greckim a później rzymskim, a także jako silny, duchowy symbol, oznaczająca bramę między światami, punkt przejścia, granica między życiem a śmiercią. To ważne duchowe znaczenie jest również potwierdzone w kulturze chrześcijańskiej, przedstawione przez tak zwane Święte Drzwi.
Czym one są, co oznaczają? I dlaczego nazywa się je Świętymi Drzwiami?
Z niezwykle materialnego punktu widzenia możemy zdefiniować Drzwi Święte jako drzwi chrześcijańskiego kościoła lub bazyliki ogłoszonej jako taka przez papieża. Drzwi te są zamurowane i otwierane tylko z okazji Jubileuszu, kiedy można przez nie przejść, aby uzyskać odpust zupełny od wszystkich grzechów. Pamiętajmy, że Jubileusz to okres, który trwa cały rok i podczas którego Kościół udziela specjalnych odpustów tym, którzy pielgrzymują, angażują się w dzieła miłosierdzia, poświęcają się modlitwie i pokucie lub, w tym przypadku, przechodzą przez jedne ze Świętych Drzwi, które zostały ogłoszone takimi przez papieża.
Jeśli chodzi o symboliczne znaczenie Drzwi Świętych, wspominane są one już w Księdze Ezechiela, jako brama, przez którą chwała Boża wchodzi do domu, ale także do duszy: „Potem poprowadził mię ku bramie, która skierowana jest na wschód. I oto chwała Boga Izraela przyszła od wschodu, a głos Jego był jak szum wielu wód, a ziemia jaśniała od Jego chwały. Było to widzenie równe temu, które oglądałem wtedy, gdy przyszedł, by zniszczyć miasto, widzenie równe temu, które oglądałem nad rzeką Kebar. I upadłem na twarz. A chwała Pańska weszła do świątyni przez bramę, która skierowana była ku wschodowi.” (Ezechiela 43,1-4).
Możemy jednak lepiej zrozumieć znaczenie Drzwi Świętych w Ewangelii Jana, gdzie czytamy: „Powtórnie więc powiedział do nich Jezus: „Zaprawdę, zaprawdę, powiadam wam: Ja jestem bramą owiec. Wszyscy, którzy przyszli przede Mną, są złodziejami i rozbójnikami, a nie posłuchały ich owce. Ja jestem bramą. Jeżeli ktoś wejdzie przeze Mnie, będzie zbawiony – wejdzie i wyjdzie, i znajdzie paszę.” (Jan 10,7-9). Tutaj Jezus mówi o sobie jako o drzwiach, a zatem Drzwi Święte stają się obowiązkowym przejściem dla tych, którzy chcą za Nim podążać, znajdując w Nim odkupienie od wszelkiego grzechu i zbawienie.
Tradycja Drzwi Świętych jest bardzo stara. Pierwszym, który je ogłosił, był papież Celestyn V, który w 1294 r. ogłosił Świętymi Drzwi Bazyliki Santa Maria w Collemaggio w L’Aquila, do dziś miejsce corocznego jubileuszu upragnionego przez samego Celestyna w Bulli Przebaczenia z 29 września 1294 r., znanej jako Perdonanza Celestiniana i sklasyfikowanej przez Unesco jako ustne i niematerialne dziedzictwo ludzkości.
Obecnie istnieje wiele drzwi jubileuszowych, wśród których, oprócz drzwi św. Piotra i Drzwi Świętych św. Jana na Lateranie w Rzymie, możemy wymienić katedrę w Santiago de Compostela, katedrę w Atri i bazylikę-katedrę Notre-Dame de Québec. Katedra Najświętszego Serca w New Delhi w Indiach otworzyła swoje Drzwi Święte 12 grudnia 2015 r. z okazji rozpoczęcia Jubileuszu Miłosierdzia.
Drzwi Święte Świętego Piotra
Pierwsze wzmianki o Drzwiach Świętych w Bazylice Świętego Piotra w Rzymie pochodzą z czasów pontyfikatu papieża Aleksandra VI Borgii.
Są to jedne z pięciu drzwi Bazyliki Świętego Piotra i znajdują się po prawej stronie atrium. Pozostawały zamknięte do 1950 roku, otoczone rzeźbioną marmurową ramą wykonaną na polecenie papieża Grzegorza XIII z okazji jubileuszu 1575 roku. Oryginalne drzwi z brązu zostały podarowane w 1949 roku przez szwajcarskiego biskupa Franza Von Streng, jako wotum za uchronienie Szwajcarii przed wojną. Obecne drzwi zostały wykonane na Jubileusz 1950 przez Vico Consorti, „maestro degli usci”. Drzwi Świętego Piotra składają się z 16 prostokątnych paneli opowiadających historię ludzkości od świtu do dnia dzisiejszego, umieszczonych w czterech rzędach, pomiędzy którymi znajduje się 36 herbów. U podstawy dwóch paneli, pośród różnych rycin, znajduje się napis: „Stąd tryskają obficie źródła Bożej Łaski i oczyszczają dusze wszystkich, którzy wchodzą, przywracają im święty spokój, zdobią ich chrześcijańską cnotą. Rok Święty 1950”.
Otwarcie Drzwi Świętych
Jubileusz rozpoczyna się otwarciem Drzwi Świętych Świętego Piotra, a kończy się ich zamknięciem.
Obrzęd otwarcia Drzwi Świętych przywołuje symbolikę, o której już wspomnieliśmy: drzwi jako niezbędny element do przejścia do zbawienia. Otwarcie Drzwi Świętych Bazyliki św. Piotra oznacza w szczególności początek Jubileuszu. W następnych dniach na całym świecie zostaną otwarte drzwi innych bazylik jubileuszowych.
Tradycyjnie Drzwi Święte otwierano w ramach przygotowań do Jubileuszu. Zadaniem papieża było symboliczne rozbicie ostatniej membrany młotkiem, a następnie pozwolenie kamieniarzom na dokończenie pracy. Tradycja zamurowywania Drzwi Świętych Świętego Piotra i otwierania ich tylko z okazji Jubileuszu była stosowana do 1975 roku. Później, w 2000 roku, papież Jan Paweł II, który prawie został uderzony gruzem podczas wykonywania rytuału, postanowił zmienić ten zwyczaj i od tego czasu Drzwi Święte są po prostu zamykane na koniec Jubileuszu i ponownie otwierane z okazji następnego Jubileuszu.
Ile jest świętych drzwi?
Papież ma prawo ogłosić dowolne drzwi kościelne na świecie Drzwiami Świętymi. W Rzymie, oprócz bazyliki św. Piotra, Drzwi Święte znajdują się w bazylikach św. Jana na Lateranie, św. Pawła za Murami i Santa Maria Maggiore. Z okazji Nadzwyczajnego Jubileuszu Miłosierdzia (od 8 grudnia 2015 r. do 20 listopada 2016 r.) papież Franciszek poprosił biskupów o współpracę w celu zidentyfikowania najważniejszych miejsc dla wiernych i zezwolił na otwarcie Drzwi Świętych również w kościołach katedralnych, a także w bazylikach. W ten sposób wiele kościołów, które są celami regularnych pielgrzymek, otworzyło Drzwi Święte na mocy koncesji papieża i mogło udzielić odpustu zupełnego swoim wiernym.