Chrześcijaństwo i kobiety – czy relacje były zawsze trudne? Być może, ale jeżeli weźmiemy pod uwagę przykład dziesięciu kobiet, które wiedziały jak zrewolucjonizować Kościół a także cały świat, zrozumiemy jak ważne są żeńskie postacie w religii chrześcijańskiej. W oczekiwaniu na miesiąc maryjny, chcialibyśmy zaprezentować te piękne przykłady.
Indeks
Istnieje wiele przesądów na temat tego jak są traktowane kobiety w religii chrześcijańskiej. Analizując historię, nie jest trudno o nieporozumienia w tym względzie. Oczywiście istniały trudne okresy, i byłoby kłamstwem utrzymywanie, iż kobiety i mężczyźni należący do kościoła chrześcijańskiego, cieszyli się takimi samymi prawami. Zresztą nawet w czasach dzisiejszych prawa te nie są równe. Papież Franciszek wciąż utrzymuje, iż nadanie kobietom większej władzy i bardziej znaczących ról w Kościele Katolickim, jest niezbędne. Z jego woli została ustanowiona specjalna komisja, która rozważa i dyskutuje na temat diakonatu kobiet. Wyraża on również szacunek i nadaje znaczenia kobietom, które każdego dnia spełniają ważne role w społeczeństwie. Chodzi nie tylko o pielęgniarki i lekarki, które obecnie bardziej niż kiedykolwiek wcześniej, zajmują się służbą dla dobra wspólnoty, ale wymienia również matki, które dbają o potomstwo i dedykują się rodzinie, starając się zachować jej jedność.
Mimo wszystko, droga do przebycia jest jeszcze długa.
Kłamstwem jednak byłoby zaprzeczenie ważnej roli, jaką spełniły kobiety w historii Kościoła. Ich natura, wrażliwość i inteligencja, którą są obdarzone, tak inne od męskiej ale nie o mniejszej wartości, sprawiają, iż mają szczególne cechy do tego aby przyjąć i zrozumieć chrześcijański przekaz i aktywnie wprowadzać go w życie.
Nierówna pozycja kobiet w kościele katolickim jest niepodważalnym faktem historycznym i społecznym. Święty Paweł głosił: „Chciałbym, żebyście wiedzieli, że głową każdego mężczyzny jest Chrystus, mężczyzna zaś jest głową kobiety” (1 list do Koryntian 11,3), i jednocześnie podkreślał, że kobiety powinny być spokojne, poddane i poświęcać swój czas na opiekę nad domem i mężczyzną. Możemy powiedzieć, że był on jednym z największych przeciwników posiadania praw przez kobiety w chrześcijańskim środowisku. I napewno nie był jedynym.
Dlaczego tak się dzieje?
Obowiązek posłuszeństwa i poddaństwa kobiet w religii chrześcijańskiej ma swoje korzenie w Księdze Rodzaju. O ile jest prawdą, iż w pierwszym opowiadaniu o Stworzeniu mężczyzny i kobiety, są oni stworzeni razem, oboje na obraz i podobieństwo Boga, w drugim opowiadaniu, kobieta zostaje stworzona z żebra Adama, co zaznacza jej drugorzędne znaczenie. Następnie historia Grzechu pierworodnego popełnionego przez Ewę, spowodowała, iż kobiety zostały niejako unane za winne a kwestia ich poddaństwa tym samym usprawiedliwiona.
Historia Adama i Ewy
Chyba wszyscy znamy historię Adama i Ewy, pierwszego mężczyzny i pierwszej kobiety
Nawet w społeczeństwie żydowskim, gdzie patriarchat jest głęboko zakorzeniony (wystarczy tylko pomyśleć, że jedna z żydowskich modlitw odmawianych o poranku, błogosławi Pana za to, iż nie uczynił go kobietą), nie brakowało postaci odważnych kobiet, które cieszyły się wielkim szacunkiem także na poziomie duchowym. Ponadto Talmud, księga, która zawiera wypowiedzi rabinów, mówi: „Uważaj żebyś Kobiety do płaczu nie zmusił, gdyż Bóg liczy jej łzy… Kobieta z żebra mężczyzny powstała nie ze stóp jego, by ją deptać, nie z głowy, by ją wywyższać, lecz z boku, by równą była. Spod ramienia, by ją chronić i blisko serca, by ją Kochać…”
Możemy zauważyć wiele kontrowersyjnych a nawet sprzecznych ze sobą postaw ale zawsze musimy brać pod uwagę kontekst historyczny, polityczny i społeczny.
Faktem jest, iż wiele się zmieniło w kwestii stosunku do kobiet w religii chrześcijańskiej, dzięki Jezusowi, który zawsze był blisko kobiet, traktując je jak równe sobie, doceniając ich obecność u jego boku. Chronił je, błogosławił im, miłował je do tego stopnia, że po swoim Zamrtwychwstaniu postanowił objawić się najpierw dwóm kobietom. Możemy powiedzieć, iż była to rewolucyjna postawa w ówczesnym świecie, dalekim od uznania takiego samego szacunku dla obu płci! Jednak mimo przykładu Jezusa, kobiety nadal nie miały łatwego życia w historii chrześcijaństwa.
Po nakreśleniu ogólnej sytuacji kobiet w historii Kościoła chrześcijańskiego, dochodzimy do postaci chrześcijanek, które zmieniły Kościół a także świat. Fakt, że udało im się tego dokonać pomimo ich podrzędnej roli i często wrogiej postawy wielu mężczyzn, czyni ich wyczyny jeszcze bardziej niesamowitymi i wartościowymi! Przyjrzyjmy się im.
Maryja Matka Jezusa
Najświętszej Maryi Panny z pewnością nie trzeba przedstawiać, aczkolwiek wszystko to co zostało powiedziane i napisane o tej niezwykłej kobiecie, to wciąż niewiele.
Najpierw przyjęła Ona Boga w sobie, co było jej wolnym wyborem, akceptując tym samym przeznaczeniem, które zostało ustanowione dla niej i dla Jej Syna. Był to akt wiary, ale i gest rewolucyjny. Maryja nie tylko poddała się woli Bożej ale była Jego narzędziem i czynnie uczestniczyła w ludzkiej przypowieści Chrystusa, nigdy Go nie opuszczając, nie przestając w Niego wierzyć, nawet wtedy, gdy Apostołów ogarnęło zwątpinie czy też lęk. Od Betlejem aż pod Krzyż, Maryja pozostała przy Jezusie, przeżyła na własnej skórze i w swoim sercu Jego udrękę i Jego ból.
To czyni ją Matką wszystkich Matek i do dziś pozostaje jej rolą przybliżanie ludzi do Boga, wstawianie się za nimi, osuszanie ich łez i ofiarowanie im pocieszenia jakie może zaoferować troska i bezwarunkowa miłość mamy.
Święta Hildegarda z Bingen
Benedyktynka pochodzenia niemieckiego, św. Hildegarda, żyła pod koniec XII wieku. W średniowieczu sytuacja kobiet z pewnością nie była łatwa ale Hildegarda dzięki swoim wyjątkowym talentom została doceniona przez jej współczesnych do tego stopnia, że nie tylko mężczyźni należący do Kościoła, odbywali długie podróże aby zasięgnąć jej rady. Nawet sam Fryderyk Barbarossa przyjął jej słowo. Była nie tylko mistyczką o wyjątkowej duchowości, którą od dzieciństwa nawiedzały wizje. Obdarzona niezliczonymi darami, potrafiła na wiele sposobów dobrze wykorzystać swój intelekt, zarówno w nauce, jak i w literaturze, a nawet w muzyce. Była także zdolną zielarką, uzdrowicielką i przyrodnikiem. To nie przypadek, że papież Benedykt XVI w 2012 roku ogłosił ją, pierwszą kobietę w historii, Doktorem Kościoła. Jej zdanie często kontrastowało z tym co głosili wybitni członkowie duchowieństwa, ale Hildegarda była w stanie podtrzymać swoją pozycję siłą determinacji i pozostawiła po sobie spuściznę nie tylko religijną ale również kulturową.
Święta Katarzyna ze Sieny
Święta Katarzyna pomimo swojego skromnego pochodzenia, nauczyła się samodzielnie czytać i pisać, do tego stopnia, że stała się teologiem i filozofem o wielkim prestiżu, a także jedną z najsłynniejszych mistyczek wizjonerskich w historii. Żyła w czasach wielkiego kryzysu politycznego i religijnego jaki dotknął Kościół na przełomie połowy XIII wieku, kiedy to siedzibę papiestwa przeniesiono do Awinionu. Jednym z celów, do których dążyła święta przez całe życie, było właśnie sprowadzenie Papieża z powrotem do Rzymu. Udało jej się to ale niestety nie mógła powstrzymać schizmy zachodniej. Jest pamiętana dzięki swoim wizjom ale również ze względu na swoje poświęcenie dla ubogich i potrzebujących oraz obszerną korespondencję, jaką prowadziła z ważnymi osobistościami swoich czasów, którzy zwracali się do niej o radę i pociechę.
Święta Katarzyna ze Sieny: patronka Włoch
Święta Katarzyna ze Sieny, z kobiety wywodzącej się z ludu, stała się doradcą papieży i książąt.
Wśród świętych i błogosławionych Joanna d’Arc jest chyba jedyną, która oprócz swojej niezwykłej siły duchowej, dzierżyła w dłoni miecz w imię wiary. Z pewnością była jedyną taką kobietą… Została patronką Francji, i choć była tylko niewykształconą wieśniaczką, wiedziała jak poprowadzić swój kraj do zwycięstwa nad Brytyjczykami podczas wojny stuletniej. Niestety później została wydana tym ostatnim, osądzona za herezję na spalenie żywcem, w procesie uznanym później za nieważny. Miała zaledwie dziewiętnaście lat.
Od dziecka twierdziła, że otrzymuje wizyty i przesłania od Boga i świętych. Jej charyzma i siła były tak znaczące, że przejmując dowództwo armii francuskiej, potrafiła ducha walki zaszczepić we wszystkich dowódcach, pobudzając ich do walki o ojczyznę i Boga.
Święta Teresa z Avili
Ona również, podobnie jak Hildegarda, zaliczana jest do Doktorów Kościoła. Jest jedną z najważniejszych postaci reformacji katolickiej i autorką tekstów do dziś uważanych za podstawę współczesnej literatury duchowej. Założyła zakon braci karmelitów bosych. Jej mistyczna myśl koncentruje się na głębokiej relacji między Bogiem a człowiekiem, która może być sublimowana poprzez różne poziomy medytacji i modlitwy, aż do osiągnięcia mistycznej ekstazy, która całkowicie przemienia ludzką egzystencję. W czasach gdy kobietom nie wolno było wypowiadać się publicznie na tematy religijne, studiować teologii czy komentować Pisma Świętego, odwaga św. Teresy w głoszeniu słowa na temat mistycznych wizji i ekstaz, daje nam przykład jej ogromnej duchowej siły.
Święta Róża z Limy
Była zakonnicą należąca do zakonu dominikanów, właściwie nazywała się Isabel Flores de Oliva, żyła w latach 1600 roku w Peru, w kraju, którego jest dziś patronką. Oddana Matce Boskiej Różańcowej, jej duchowym wzorcem była św. Katarzyny ze Sieny. Ona również poświęciła swoje życie służbie ubogim i chorym. Odbyła mistyczny ślub, prowadziła ascetyczne życie pomiędzy pokutą, postem i samobiczowaniem, otrzymywała wizje i już za życia dokonywała zaskakujących cudów. Ciężko pracowała pomagając i nawracając rdzenną ludność. Była obiektem wielkiej czci ludowej i z tego powodu została szybko beatyfikowana.
Święta Teresa z Lisieux
Żyjąca w drugiej połowie XIX wieku, francuska mistyczka i święta Kościoła katolickiego, św. Teresa została określona przez Piusa X jako „największa święta nowożytna”. Patronka Francji, misjonarzy i trzecia kobieta, którą ogłoszono Doktorem Kościoła zaraz po św. Katarzynie ze Sieny i św. Teresie z Avili, w swoich pismach wprowadziła nowe pojęcie duchowości. Według niej, każdy powinien codzienne starać się dążyć do świętości, z niewzruszonym zapałem i spontanicznością. Teresa żyła życiem naznaczonym cierpieniem fizycznym i duchowym ale nie zdołało jej to złamać.” Mój Boże, kocham cię„ były jej ostatnimi słowami. Jak sama przyznała umierając mając zaledwie dwadzieścia cztery lata, przeszła do prawdziwego życia.
Święta Teresa Benedykta od Krzyża
Ogłoszona współpatronką Europy przez Jana Pawła II, św. Teresa Benedykta od Krzyża była niemiecką zakonnicą, filozofką i mistyczką. Z pochodzenia żydowskiego, nazywała się Edyta Stein i zginęła w obozie Oświęcim – Brzezinka. Chociaż nawróciła się dość późno po długich latach ateizmu, jako karmelitanka bosa była w stanie wyrazić głęboką duchowość poprzez swoje dzieła i pisma. Jako ateistka poświęciła się działalności politycznej, zobowiązując się do głosowania na kobiety i uznania pracy kobiet. Jako zakonnica nigdy nie zrezygnowała z obrony swoich duchowych ideałów i zaciekle przeciwstawiała się nazizmowi. Jej ludzka, kulturowa i religijna historia, wyraża cały dramat ludzkości podczas horroru wojny.
Święta Joanna Beretta Molla
Włoska pediatra, która zmarła w 1962 roku, decydując się umrzeć na raka macicy aby nie zabić czwartej córki, którą nosiła pod sercem. Jest podmiotem wielkiej miłości i czci. Została kanonizowana w 2004 roku przez Jana Pawła II.
Matka Teresa z Kalkuty
Matka Teresa całe swoje życie poświęciła bliźnim, poświęcając wszystko dla dobra tych, którzy zdawali się być przez wszystkich zapomniani. Mała kobieta, mała zakonnica, która swoim ogromnym sercem, swoim bezgranicznym miłosierdziem, umiała przemawiać do serc możnych, domagając się prawa do zdrowia i szczęścia tych, którzy zostali pozbawieni wszystkiego. Chciała zmusić świat do pamiętania o swoich najbardziej nieszczęśliwych dzieciach.