Środa Popielcowa: co oznacza ten dzień?

Karnawał dobiega końca. Po Tłustym Czwartku nadeszła kolej na Środę Popielcową, która oznacza początek Wielkiego Postu. Przyjrzyjmy się bliżej pochodzeniu tego szczególnego dnia.

Co to jest Środa Popielcowa? Skąd pochodzi ta dość dziwna nazwa tego dnia?

Chyba wszyscy wiemy co to jest Karnawał – okres świętowania, podczas którego wszystko (lub prawie wsystko) jest dozwolone. Podczas tego okresu przebieramy się, śmiejemy i ucztujemy nie żałując podniebieniu smacznych przysmaków i przeróżnych słodkości. Wiemy też, że po karnawale wkraczamy w okres Wielkiego Postu, który jest czasem pokuty i postu i w którym chrześcijanie przygotowują się do Wielkanocy. Okres ten trwa czterdzieści dni i zaczyna się dokładnie w Środę Popielcową a kończy w Wielki Czwartek.

Kup:

Wielkanoc i Wielki Post

Wielkanoc i Wielki Post: z okazji okresu Wielkiego Postu i Wielkanocy zadedykowaliśmy tą kategorię artykułom …

Środa Popielcowa jest więc czymś w rodzaju przełomu, ważnego i symbolicznego przejścia, który nadaje kres ekscesom i dzikości karnawału i inicjuje wejście w atmosferę powagi, porządku i surowości. Wierni natychmiast zaczynają się zagłębiać się w ten nowy styl życia. O ile Tłusty Czwartek daje nam szansę na pożegnanie karnawału i objedzenie się pysznymi aczkolwiek tłustymi pączkami i innymi przysmakami, tak Środa Popielcowa zaczyna się od postu i abstynencji od mięsa. Co więcej, już samo słowo „karnawał”, które wywodzi się od łacińskiego carnem levare, oznacza „pożegnanie z mięsem”.

Nie wszystkie obrządki chrześcijaniskie rozpoczynają okres Wielkiego Postu w Środę Popielcową. Na przykład w Mediolanie obowiązuje obrządek ambrozjański, zgodnie z którym Wielki Post rozpoczyna się cztery dni później, w niedzielę następującą po Środzie Popielcowej. W rycie ambrozjańskim świętowana jest również Ostateczna Sobota poprzedzająca tą pierwszą niedzielę Wielkiego Postu. Posypywanie popiołem, tak charakterystyczne dla tego święta, odbywa się natomiast w niedzielę lub poniedziałek a post i abstynencja są przeniesione na pierwszy piątek.

Co obchodzi się tego dnia?

Znaczenie Środy Popielcowej

Środa Popielcowa jest świętem pokuty a dokładniej jest początkiem okresu wyrzeczeń i ofiary, po przejściu którego wierni otrzymują oczyszczenie podczas liturgii Wielkiego Czwartku.

Nazwa tego dnia, „Środa Popielcowa” wywodzi się od związanego z nim zwyczaju użycia błogosławionego popiołu, pozyskiwanego z błogosławionych gałązek oliwnych rozdawanych w Niedzielę Palmową poprzedniego roku, które zostały następnie spalone a ich popiół przechowany. Popiół ten jest używany przez kapłana do nakreślenia krzyża na głowie lub czole wiernych podczas liturgii w Środę Popielcową.

Dlaczego akurat popiół? Popiół zawsze był symbolem pokuty i przemijalności ziemskiego życia. Aby uzyskać jedyną i prawdziwą nieśmiertelność konieczne jest nawrócenie się. Symbolika popiołu, która odnosi się do ludzkiej słabości, często jest cytowana w Biblii. Wspomnijmy na przykład Abrahama, który zwraca się do Boga tymi słowami: „Pozwól, o Panie, że jeszcze ośmielę się mówić do Ciebie, choć jestem pyłem i prochem.” (Księga Rodzaju 18, 27) lub Hioba, który mówi: „gwałtownie do błota On mnie wrzucił, podobny jestem do pyłu i piasku.” (Księga Hioba 30, 19).

W Piśmie Świętym znajduje się wiele fragmentów w których popiół jest przedstawiany jako symbol pokuty. Popiół był używany do manifestacji bólu i skruchy już przez cywilizacje przedchrześcijańskie. Na przykład w starożytnej Grecji ludzie posypywali głowy popiołem, aby opłakiwać śmierć ukochanej osoby. Na Bliskim Wschodzie w okresie starożytnym, aby okazać kondolencje lub skruchę, posypywano głowę popiołem, siadało się lub tarzało się w popiele.

Z tej właśnie tradycji wywodzi się powiedzenie „posypać sobie głowę popiołem” i oznacza żal lub skruchę z powodu czegoś.

Kup:

Akcesoria do błogosławieństwa

Akcesoria służące do udzielenia błogosławieństwa: kropidła, kociołki na wodę …

W Biblii znajdujemy historię o Mardocheuszu opłakującym los wszystkich Żydów, skazanych przez okrutnego króla Amana: „A skoro Mardocheusz dowiedział się o wszystkim, co czyniono, rozdarł szaty i okrył się worem i popiołem, i wyszedł na środek miasta, i lamentował głośno i gorzko.” (Księga Estery 4,1). Także mieszkańcy Niniwy nawróceni przez Jonasza, ubierają się w worki, podczas gdy ich król siada w popiele (Księga Jonasza 3, 5-9). Judyta natomiast zaprasza lud do pokuty by wezwać Bożą pomoc i ochronę przeciwko najeźdźcom: „I wszyscy mężczyźni izraelscy, kobiety i dzieci, mieszkający w Jerozolimie, upadli na twarz przed świątynią, posypali głowy swoje popiołem i odziani w wory wyciągali ręce przed Panem.” (Księga Judyty 4, 11). Nawet sam Jezus przywołuje popiół jako znak skruchy: „Biada tobie, Korozain! Biada tobie, Betsaido! Bo gdyby w Tyrze i Sydonie działy się cuda, które u was się dokonały, już dawno by się nawróciły, siedząc w worze pokutnym i w popiele”(Łk 10,13).

Już w X wieku powszechny był zwyczaj błogosławienia popiołów. Błogosławieństwo popiołów należy do sakramentaliów, które są znakami świętymi ustanowianymi przez Stolicę Apostolską mające na celu przygotowanie wiernych do przyjęcia głównego skutku sakramentów i w tym przypadku wzywają ducha prawdziwej pokuty przygotowując tym samym do sakramentu pokuty.

W przeszłości podczas liturgii w Środę Popielcową kapłan nakładał popiół na czoła wiernych, recytując następującą formułę: „Memento, homo, quia pulvis es, et in pulverem reverteris”, „…bo prochem jesteś i w proch się obrócisz!” (Księga Rodzaju 3, 19)

Wraz z Soborem Watykańskim II postanowiono zmienić tę formułę, która jednak jest nadal stosowana w nadzwyczajnej formie obrządku rzymskiego. Nowa formuła, która towarzyszy nakładaniu popiołu, brzmi: „Pænitemini, et credite Evangelio”, „Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię” (Mk 1, 1-15). Formuła ta pochodzi z Ewangelii Marka. Oto pełny fragment: „Gdy Jan został uwięziony, Jezus przyszedł do Galilei i głosił Ewangelię Bożą. Mówił:  „Czas się wypełnił i bliskie jest królestwo Boże. Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię!”

Te dwie formuły w pewnym sensie się uzupełniają. Ten, kto jest świadomy przemijalności swojego własnego ludzkiego bytu, swego nieuchronnego przeznaczenia aby zamienić się w proch, może znaleźć wieczne zbawienie tylko w Ewangelii i jej obietnicy życia wiecznego.

Liturgia Środy Popielcowej przewiduje fioletowy kolor szat liturgicznych. Kapłan celebrujący nosi purpurową stułę i ornat a diakon purpurową stułę diakonalno-dalmatyczną.

Kup:

Stuły

Stuły liturgiczne: stuły ręcznie wykonane we Włoszech.

Sprawowanie liturgii przewiduje nałożenie popiołu w miejsce aktu pokutnego. Kapłan błogosławi popiół po homilii.

Post w Środę Popielcową

Post istniał i istnieje we wszystkich religiach. Muzułmanie obchodzą Ramadan, Żydzi Kipur a Chrześcijanie Wielki Post.

Chrześcijanie praktykują post i powstrzymywanie się od spożywania mięsa jako pokutę w określone dni roku, zgodnie z konstytucją apostolską Paenitemini z dnia 17 lutego 1966 roku napisaną przez papieża Pawła VI i wyszczególnioną w Kodeksie Prawa Kanonicznego.

W szczególności wierni w wieku od osiemnastu do sześćdziesięciu lat muszą przestrzegać postu kościelnego i powstrzymywania się od mięsa dwa razy w roku, w Środę Popielcową i Wielki Piątek. Post w Wielką Sobotę aż do Wigilii nie jest obowiązkowy, ale jest bardzo zalecany i zgodny z wymową liturgii Triduum Paschalnego.

Post nie oznacza, że ​​nie można nic jeść. Dozwolony jest jeden posiłek w ciągu dnia, można pić wodę natomiast dla chorych i osób z różnymi problemami istniaja wyjatki.

Zwyczaj przestrzegania postu w Środę Popielcową sięga czasów San Gregorio Magno w VII wieku. Wtedy środę poprzedzającą I Niedzielę Wielkiego Postu nazywano caput ieiunii, „początek postu”, lub też caput Quadragesimae, „początek Wielkiego Postu”.

Abstynencję od mięsa reguluje również Konstytucja apostolska Paenitemini. Kościół katolicki zakazuje spożywania mięsa w „dni postne”. Piątek jest uważany za dzień postny w którym wolno jeść ryby. Zasada ta dotyczy wszystkich piątków z wyjątkiem tych w które przypada święto nakazowe lub jedna z uroczystości wymienionych w kalendarzu liturgicznym.

Dzisiaj oprócz postu podczas Wielkiego Postu, możemy również praktykować inne formy abstynencji i pokuty. Zaniechanie lub ograniczenie takich czynności jak: palenie papierosów, oglądanie telewizji, picie napojow alkoholowych a także korzystanie z sieci społecznościowych może również byc forma pokuty.  Krótko mówiąc, wszystko to, co wiąże się z poświęceniem z naszej strony, może stać się sposobem na zamanifestowanie naszego pragnienia oczyszczenia.

Buteleczka na wodę święconą Św. Rodzina 10 ml ze szkła (opakowanie 50 sztuk). Buteleczka na wodę święconą ze szkła i o pojemności 10,5 ml, z zakrętką ze srebrnego metalizowanego plastiku oraz z metalową płytką wykonaną w odlewie i bardzo szczegółowym wizerunkiem w wysokiej rozdzielczości przedstawiającym Świętą Rodzinę. Buteleczki są w sprzedaży w opakowaniu zawierającym 50 sztuk. Te buteleczki zostały w całości wykonane we Włoszech.
Kup na Holyart

Torebka na gałązki oliwne na Niedzielę Palmową z wizerunkiem sceny wjazdu Jezusa do Jerozolimy, opakowanie 200 sztuk.
Kup na Holyart

Kropidło to wykonane jest z niklowanego, polerowanego metalu i posiada włosie o długości ok.10 cm. Jest lekkie i jednocześnie masywne, jego uchwyt wygodny a powierzchnia dekorowana.
Kup na Holyart

Błogosławieństwo Rodzin: kartonik z krzyżem pvc 13x8,5 cm z wizerunkiem Zmartwychwstania.
Kup na Holyart