Ogród Eden jest pierwszym, wielkim darem, jakim Bóg obdarował mężczyznę i kobietę. Utracony przez popełnienie grzechu pierworodnego, pozostaje miejscem emblematycznym, symbolem odkrytej na nowo niewinności i nieskończonej nadziei. Dowiedzmy się więcej na ten temat.
Temat ogrodu Eden mieliśmy już okazję poruszyć w poprzednim artykule poświęconym Adamowi i Ewie. To właśnie w Ogrodzie Eden, zwanym także Ziemskim Rajem, Bóg stworzył pierwszego mężczyznę i pierwszą kobietę, którzy są przodkami całej ludzkości. Wszechmocny podarował im to cudowne miejsce oraz wszystkie zwierzęta i rośliny które je zamieszkiwały, aby mogli korzystać z jego owoców i cieszyć się nim i żyć w nieskończonym poczuciu szczęścia.
Absolutne szczęście … To jedna z cech charakterystycznych Ogrodu Eden: miejsce spokoju, harmonii, gdzie wszystkie rasy zwierząt współistnieją w pokoju, gdzie żaden kwiat nie jest trujący. Cierpienie jest nieznane, podobnie jak zmęczenie, choroba, ból. Śmierć nie ma prawa zawitać do Ogrodu Edenu w którym rośnie i wydaje owoce drzewo życia, któremu poświęciliśmy osobny artykuł. Bóg umieścił to cudowne drzewo w samym środku ogrodu Eden, tuż obok drzewa poznania dobra i zła. Adam i Ewa mogli jeść do syta owoce z drzewa życia, dzięki czemu mogli zachować nieśmiertelność, być odporni na upływ czasu, starość, choroby i śmierć.
Zastanówmy się jakie jest pochodzenie Ogrodu Edenu? Czy odpowiada rzeczywistemu miejscu o konkretnym położeniu geograficznemu? A jeśli tak, to gdzie się on znajdował?
Zacznijmy od analizy znaczenia słów. Słowo „Eden” pochodzi z języka sumeryjskiego i oznacza „step, prosty”. Niektórzy uczeni przypuszczali, że Bóg do stworzenia raju, ogrodu rozkoszy, wybrał właśnie obszar zajmowany przez roślinność stepową. Inna teoria łączy ogród Eden z miejscem wielokrotnie wspominanym w Biblii, zwanym Eden lub Edin. Był to region na którym panowali Asyryjczycy, położony w środkowym Eufracie i o którym wspominają także sumeryjskie źródła.
Kiedy myślimy o Edenie to nie wyobrażajmy go sobie jako miejsce dzikiego i zaniedbane. W rzeczywistości, ogrody w starożytności były miejscami ogrodzonymi, w których roślinność była regulowana w sposób racjonalny. Dlatego też decyzja o stworzeniu ogrodu i ożywieniu w nim pierwszego człowieka, mieściłby się w precyzyjnym planie Boga.
Ale gdzie znajdował się rajski ogród?
Jeśli chodzi o położenie ogrodu Eden, w Księdze Rodzaju czytamy: „A zasadziwszy ogród w Edenie na wschodzie, Pan Bóg umieścił tam człowieka, którego ulepił. Na rozkaz Pana Boga wyrosły z gleby wszelkie drzewa miłe z wyglądu i smaczny owoc rodzące oraz drzewo życia w środku tego ogrodu i drzewo poznania dobra i zła. Z Edenu zaś wypływała rzeka, aby nawadniać ów ogród, i stamtąd się rozdzielała, dając początek czterem rzekom. Nazwa pierwszej – Piszon; jest to ta, która okrąża cały kraj Chawila, gdzie się znajduje złoto. A złoto owej krainy jest wyborne; jest tam także wonna żywica i onyks. Nazwa drugiej rzeki – Gichon; okrąża ona cały kraj Kusz. Nazwa rzeki trzeciej – Chiddekel; płynie ona na wschód od Aszszuru. Rzeka czwarta to Perat (Księga Rodzaju 2, 8-14).
Ten z pozoru bardzo dokładnie wydający się opis w rzeczywistości zawiera odniesienia, które prawie na pewno są bardziej symboliczne niż geograficzne. Pierwszą rzeczą jaka przychodzi do głowy jest to, że ogród Eden miałby znajdować się w dolinie rzeki, gdzieś na wschodzie, być może w Mezopotamii, przynajmniej według dużej części uczonych. W rzeczywistości region, przez który przepływały rzeki Tygrys i Eufrat, a który zajmował terytorium, na którym obecnie rozciągają się Irak, Syria, Turcja i Iran, dzięki obfitym powodziom, które powodowały obie rzeki, posiadał bardzo bujną roślinność i zasłużył sobie na miano urodzajnego półksiężyca, dość typowego dla stepów, co raz jeszcze sugeruje nam odniesienie do wspominanego słowa „Eden”
Inni uczeni twierdzą, że Ziemski Raj miałby być umieszczony bardziej na północ, wychodząc z założenia, że jeśli wypływały z niego cztery cieki wodne, ich źródło musiało znajdować się dalej na północ niż bieg Tygrysu i Eufratu. Orientacyjnie mogłaby to być północna część Armenii.
Profesor David Rohl, słynny angielski archeolog, po latach badań, wykopalisk i badań doszedł do wniosku, że Ogród Eden znajdował się w dolinie w pobliżu dzisiejszego Tabriz, w północnym Iranie, na płaskowyżu na zachód od jeziora przez Urmia. Ten sam uczony, autor książki o znaczącym tytule „Genesis was right”, twierdzi, że to, co zostało opisane w Księdze Rodzaju, jest bardzo wiarygodne z historycznego i geograficznego punktu widzenia. Również według Rohla ogród Eden znajdował się w starożytnej Armenii, wokół dorzecza Jeziora Wan i Jeziora Urmia, w tym samym regionie w którym wznosi się Góra Ararat na której Arka Noego zatrzymała się pod koniec Wielkiego Potopu. Arka miałaby być nadal widoczna na szczycie góry w pogodne dni …
Są też tacy, którzy myślą, że ogród Eden znajdował się w Ziemi Świętej czyli w Izraelu. Według tej teorii Ogród mógł znajdować się na północ od Galilei na granicy z Samarią, na południe od Jeziora Galilejskiego. Obszar ten był w przeszłości bardzo ważny ze strategicznego punktu widzenia oraz żyzny dzięki wodom rzeki Jordan i rzeki Harod. Starożytni mędrcy żydowscy mawiali: „Jeśli ogród Eden znajduje się na ziemiach Izraela, to jego bramą jest Bet-Szean ” – było to starożytne miasto, które znajdowało się w tym regionie.
Jeszcze inni uczeni uważają, że Ogród Eden znajdował się w Egipcie, w pobliżu rzeki Nil która czyniła ten teren żyzny i bogaty.
W końcu niektóre interpretacje wykluczają jakiekolwiek implikacje geograficzne, uznając ogród Eden za symbol, który tłumaczy wygnanie z niego Adama i Ewy. Ogród miał przedstawiać Ziemię Świętą i Świątynię Jerozolimską z której lud Izraela winny bałwochwalstwa został wygnany, tracąc komunię z Bogiem.
Niezależnie od możliwości ustalenia lub nie położenia geograficznego Ogrodu Eden, jego znaczenie pozostaje priorytetem dla każdego wierzącego. To co się w nim wydarzyło jak kuszenie kobiety, upadek mężczyzny, wypędzenie ich obojga, należy do historii początku istnienia ludzkości i jest teologicznym kluczem, który wyjaśnia pochodzenie wszelkiego zła. W chwili, gdy Ewa i Adam zdecydowali się sprzeciwić woli Boga zjadając owoce z drzewa poznania dobra i zła, stracili prawo do żywienia się owocami drzewa życia. Zostali zwiedzeni przez Węża, który obiecał im, że dzięki temu staną się równi Bogu.
Jako ludzkości nie pozostaje nam nic innego niż czekanie, aż Chrystus ze swoim Krzyżem przeistoczy się w nowe Drzewo życia, które stanie się dla nas źródłem ocalenia i życia wiecznego.