Zwierzęta w Biblii pojawiają się bardzo często i cieszą się dużym szacunkiem. Dowiedzmy się, które z nich są najczęściej wymieniane i jakie jest ich znaczenie.
Zwierzęta zawsze miały zasadnicze znaczenie w życiu człowieka. Nie dziwi zatem fakt, iż pojawiają się one dość często w Biblii a także w przypowieściach Jezusa i w życiu niektórych świętych a szczególnie św. Franciszka. Jaki jest tego powód, wkrótce się o tym dowiemy. Ludzie od zawsze żyli mając przy sobie zwierzęta i wykorzystywali je jako pomoc do pracy, do towarzystwa no i oczywiście jako pożywienie. W innych przypadkach musieli dokładać wszelkich starań aby bronić się przed potencjalnie niebezpiecznymi zwierzętami. Generalnie jednak współistnienie ludzi i zwierząt jest nierozerwalnie związane z historią ludzkości. Wyjaśnienie tego faktu pomoże nam zrozumieć bliską relację między człowiekiem a zwierzęcym stworzeniem oraz to jak ważne jest kochanie i szanowanie tych drugich, aby tym samym okazywać również miłość i szacunek dla Boga.
Tak więc nie powinniśmy być zaskoczeni rolą, jaką zwierzęta odgrywają w Biblii. W Biblii możemy znaleźć wiele zarówno „dobrych” zwierząt, przyjaciół człowieka i jego sprzymierzeńców oraz także tych „złych”, które stanowią symboliczne zagrożenie. Jako pierwszego wymieńmy chociażby węża, który kusił Adama i Ewę: Wąż był najbardziej przebiegłym ze wszystkich dzikich zwierząt stworzonych przez Pana Boga (Rdz 3,1).
W związku z tym znaczenie zwierząt w Biblii odczytujemy jako symbole i elementy, które należą do planu Bożego i jako takie staramy się je poznać i rozumieć. Ponieważ, jak uczył nas św. Franciszek wiele wieków temu, tylko kochając Stworzenie i wszystkie stworzenia, które je tworzą, okazujemy naszą miłość do Boga.
Figurka Świętego Franciszka z Asyżu z porcelany, wys. 10 cm…
Odkryjmy teraz znaczenie zwierząt w Biblii, ze szczególnym uwzględnieniem tych związanych z postacią Jezusa.
Zwierzęta wymienione w Biblii i ich znaczenie
W przeszłości wykorzystywanie zwierząt, często ze szczególnym okrucieństwem było normalne. Człowiek zawsze rozumiał dosłownie to, co napisano o stworzeniu pierwszego mężczyzny i pierwszej kobiety w Księdze Rodzaju:
Po czym Bóg im błogosławił, mówiąc do nich: „Bądźcie płodni i rozmnażajcie się, abyście zaludnili ziemię i uczynili ją sobie poddaną; abyście panowali nad rybami morskimi, nad ptactwem powietrznym i nad wszystkimi zwierzętami pełzającymi po ziemi” (Księga Rodzaju 1, 28)
Słowa „ujarzmić” i „dominować”, o ile w oczach Boga z jednej strony określają wyższość istot ludzkich nad innymi gatunkami zwierząt, nie dają jednak człowiekowi pozwolenia na bezużyteczne i zaciekłe znęcanie sie nad innymi stworzeniami. Chociażby tylko ze względu na fakt, iż zostały one stworzone przez Boga, należy je szanować. Panowanie nad zwierzęciem nie oznacza wyzyskiwania go i przytłaczania ale opiekowania się nim, hodowania go tak, jak pasterz hoduje swoje stado, zapewniając mu pożywienie, ochronę i pomyślność, nadając imię każdej owcy, tak jak Bóg nakazał człowiekowi nadanie imienia każdemu stworzonemu przez siebie zwierzęciu.
Oto tylko kilka ze zwierząt wymienionych w Biblii i ich symboliczne znaczenie.
Wspomnieliśmy już o wężu, złym zwierzęciu, przebiegłym kusicielu, symbolu zawiści i chciwości. Pomimo jego cech negatywnych, Jezus podaje go także jako przykład wiedzy i inteligencji, zachęcając swoich uczniów, aby byli „roztropnymi jak węże, a nieskazitelni jak gołębie” (Mt 10,16). Szukając natomiast wyłącznie pozytywnego symbolu, wśród zwierząt biblijnych należy wymienić gołębicę. Gołąb uosabia ideał piękna i czystości oraz symbolizuje pokój, miłość i Ducha Świętego. To nie przypadek, że jest to zwierzę najczęściej wymieniane w Biblii, być może również dlatego, że był on bardzo rozpowszechnionych w Palestynie w czasach starożytnych. W Pieśni nad Pieśniami wyraża gorącą i żarliwą miłość, w Księdze Rodzaju pojednanie Boga z ludźmi po powszechnym potopie. To właśnie gołąb uwolniony przez Noego, przyniesie z powrotem do arki gałązkę oliwną aby ogłosić koniec kary. W innych przypadkach gołąb jest używany jako symbol radości, niewinności i prostoty.
Oprócz gołębia w Piśmie Świętym wyszczególnione są również inne ptaki. W Księdze Psalmów możemy znaleźć fragment, który opisuje wyzwalającą moc Bożej miłości do człowieka, cytując przy tym wróbla: „Zostaliśmy uwolnieni jak wróbel z sideł ptaszników: sidła pękły i zostaliśmy uwolnieni. Nasza pomoc jest w imieniu Pana, który stworzył niebo i ziemię.” (Ps 124,7-8).
Pies, używany przez Żydów jako strażnik domu i stada, był jednak w starożytności uważany za zwierzę nieczyste i dlatego był przedstawiany jako negatywny symbol. Dopiero później, w świętej ikonografii, zaczął pojawiać się w pozytywnym kontekście, jako pies, który towarzyszył Tobiaszowi w podróży razem z archaniołem Rafałem, czy też ten, który lizał rany Łazarza w przypowieści Jezusa.
O ile w Biblii pies jest często wspominany, czy w dobry czy też złym znaczeniu, kota nigdy w niej nie znajdziemy. A to dlatego, że koty nie pełniły żadnej funkcji poza czysto estetyczną a zatem w ówczesnym, pragmatycznym świecie nie poświęcano im zbyt wiele uwagi. Koty były zwierzętami bardzo cenionymi przez Egipcjan, co zaważyło o ich niepopularności wśród Żydów.
Zarówno konia, jak i wielbłąda uważano za zwierzęta szlachetne i pożyteczne. Pomimo to pierwszy jest przypisywany militarnej potędze Egipcjan, która jest bezsilna przeciwko sile Boga, natomiast drugi jest nierozerwalnie związany z postaciami Trzech Króli.
Wielbłąd z siodłem, leżący, wykonany z żywicy do szopki…
Osioł i wół, uważane przez Żydów za zwierzęta skromne i „pracujące”, są związane przede wszystkim z szopką i ucieczką Józefa i Maryi. Jelenie, daniele, kozy, antylopy i kozice były cenione za ich mięso, piękno i wdzięk.
Jezus i zwierzęta
Jezus bardzo często jako przykład w swoich przemówieniach i przypowieściach, podawał zwierzęta. Bohaterami opowieści Jezusa są zwierzęta, które były najbardziej rozpowszechnione i znane w miejscach w których żył i prawie zawsze nadawał im wartość pozytywną, pocieszającą, wspierającą. Przypomina w tym świętego Franciszka. Obaj naciskali szczególnie na szanowanie zwierząt, nie tylko z symbolicznego ale i rzeczywistego punktu widzenia.
Wspomniana wcześniej gołębica jest często kojarzona z Jezusem, który aby zachęcić swoich uczniów, używa jej, łącząc ją z postacią węża, mówiąc im aby byli: „roztropnymi jak węże, czystymi jak gołębie” (Mt 10,16).Kiedy Jezus zostaje ochrzczony w Jordanie, gołąb siada mu na głowie: jest znakiem odnowionego przymierza między Bogiem a człowiekiem, którego Jezus jest żywym symbolem i nadzieją zbawienia.
Jezus bardzo lubił wspominać również o innych ptakach a nie tylko o gołębicy. Również i w tym jest on bliski świętemu Franciszkowi, którego możemy nazwać patronem tych skrzydlatych stworzeń. „Przypatrzcie się ptakom w powietrzu: nie sieją ani żną i nie zbierają do spichrzów, a Ojciec wasz niebieski je żywi. Czyż wy nie jesteście ważniejsi niż one?” (Mt 6, 26).
Jezus w przypowieści o żebraku Łazarzu wspomina również o psie. W tym przypadku jest on elementem pocieszającym i podkreślona jest bliskość tego zwierzęcia człowiekowi a mimo to nigdy zbytnio nie branego pod uwagę przez naród żydowski.
Owca ofiarna
Szczególnie ważne znaczenie wśród zwierząt biblijnych, odnoszące się w szególny sposób do Jezusa jest baranek. O ile w Starym Testamencie ofiara z baranka na Wielkanoc była symbolem wyzwolenia z niewoli egipskiej, tak w Nowym Testamencie barankiem wielkanocnym jest sam Chrystus, przyprowadzony na rzeź i złożony w ofierze aby uwolnić człowieka od winy grzechu. Jan Chrzciciel jako pierwszy nazwie Jezusa „barankiem”, podczas ich spotkania nad Jordanem i ochrzci go wypowiadając następujące słowa: „Oto Baranek Boży, który gładzi grzech świata” (Jan 1, 29). Jego śmierć służy odnowieniu przymierza między Bogiem a ludźmi. W symbolu baranka Kościół odnajduje swój własny emblemat. W świecie lwów, niedźwiedzi, orłów i wilków, które symbolizują siłę i moc, Kościół Chrystusowy wybiera najbardziej łagodne i niewinne zwierzęta, aby zaznaczyć, że prawdziwa siła tkwi w pokorze i łagodności.
Święty Franciszek
Pieśń Stworzeń św. Franciszka jest sposobem w jaki święty z Asyżu starał się przekazać wszystkim ludziom jak ważne jest miłowanie wszystkich stworzeń Bożych i jak ta miłość może być nośnikiem wiary i oddania Najwyższemu. Św. Franciszek szczególnie kochał ptaki, które są bohaterami wielu opowiadań o nim. Nauczając często zwracał sie do ptaków, ponieważ ludzie go nie słuchali. Właśnie z tego powodu często towarzyszyły mu radosne śpiewy całych stad ptaków. Mówi się również, że gdy biedny Franciszek z Asyżu zmarł, chmura skowronków przeleciała nad jego domem, co byłoby niezwykłym wydarzeniem, biorąc pod uwagę fakt, iż zmarł on wieczorem a skowronki to ptaki, które witają poranek. Ma to dać nam do zrozumienia jak głęboka była więź między św. Franciszkiem a ptakami.
Innym przykładem miłości św. Franciszka do zwierząt jest wilk. O ile w Biblii wilka ukazywano jedynie w negatywnym świetle, jako pożeracza niewinnych owiec i jagniąt oraz zaciekłego drapieżnika, to św. Franciszek czyni go swoim bratem, oswajając wilka z Gubbio swoją słodyczą i wiarą.
Zwierzęta w szopce neapolitańskiej
A co ze zwierzętami obecnymi w szopce? Oczywiście nie może ich zabraknąć właśnie ze względu na ich głęboką symbolikę, którą staraliśmy się przedstawić w tym artykule. Symbolika ta ma znaczenie nie tylko w Biblii ale w szczególności w odniesieniu do postaci Jezusa. Szopka neapolitańska, która jest trafnym odbiciem prawdziwego życia ludzi, w mieszaninie rzeczywistości sakralnej i świeckiej oraz folkloru, zwierzęta odgrywają w tym scenariuszu fundamentalną rolę.
Zwierzęta do szopki: dział, w którym możesz znaleźć setki…
Jeśli więc w tym roku planujesz stworzyć szopkę z figurkami wykonanymi wyłącznie we Włoszech, w naszym sklepie internetowym znajdziesz wszystkie zwierzęta do szopki neapolitańskiej. Od zwierząt gospodarskich wykonanych z terakoty i ręcznie malowanych przez neapolitańskich rzemieślników, po niezliczone owce i jagnięta, osły i woły we wszystkich kształtach i pozycjach, kaczątka, pisklęta ale także psy, kozy, króliki, świnie i oczywiście wielbłądy i słonie a nawet papugi!
Dołącz do świata Holyart: bon rabatowy €20 ważny na ponad 60.000 produktów
Przyjdź odkryć Holyart, największy w Europie sklep internetowy produktów religijnych i użyj szybko bonu o wartości 20€, który Ci podarowaliśmy na Twoje pierwsze zakupy.
Sprawdź Twoją skrzynkę email: otrzymasz Twój rabat w ciągu 5 min
