Nadchodzą święta. Każdy na swój sposób przygotowuje się do tego tak ważnego i znaczącego dla każdego chrześcijanina święta. W tym artykule chcielibyśmy przytoczyć najpiękniejsze frazy Papieża Franciszka poświęcone Bożemu Narodzeniu. Dajmy się zainspirować. Dlaczego chcieliśmy zebrać najpiękniejsze frazy Papieża Franciszka odnoszące się do Bożego Narodzenia?…
Indeks1 Święta Trójca w Credo2 Jakie trzy Osoby tworzą Trójcę Świętą?3 Trójca Święta w Piśmie Świętym4 „Trójca Święta” Andrieja Rublowa: historia i znaczenie ikony Pojęcie Trójcy Świętej streszcza fundamentalną doktrynę Kościoła katolickiego: Bóg jest jeden i jedyny a jednak współistnieją w nim trzy równe i…
Ludzie od zawsze przypisywali niektórym drzewom wartość symboliczną i religijną. Pomyślmy tylko o tych wszystkich religiach, które umieściły je w centrum swojego panteonu.
Zrozumienie przyczyn tego głębokiego związku między człowiekiem a drzewami nie jest takie proste. Mogłoby to wynikać z tego, że od najdawniejszych czasów, ludzie właśnie w drzewach szukali schronienia i ochrony a nawet nadawali im role ochronnych olbrzymów, mędrców, przyjaciół. Z pewnością sam kształt drzewa, jego pionowy wzrost, przyczyniły się do pogłębienia tej duchowej więzi. Drzewo jednoczy niebo z ziemią, świat bogów z ludzkim a przez to, samo staje się boskością i jako takie jest nosicielem odpowiedzi na wszystkie pytania, na wszystkie wątpliwości, które od zawsze zaprzątały głowy ludzi: Dobro i Zło, Życie i Śmierć, Wiedza, Transmutacja, Człowiek i Boskość.
Wiele archaicznych religii mówi o kosmicznej osi, wokół której miałby uformować się cały wszechświat, i która łączy niebo, ziemię i podziemny świat. Oś ta ma często kształt drzewa.
Mitologia związana z drzewami, a w szczególności z drzewem życia, jest fascynująca i ma swoje korzenie w samych początkach ludzkiej historii.
W poprzednim artykule skupiliśmy się na znaczeniu drzewa życia w kontekście chrześcijańskim. Przeanalizowaliśmy jak jest opisywane w świętych tekstach i jak jego symbolika jest przedstawiona w kulturze żydowskiej a później w kulturze chrześcijańskiej. Według Biblii stało ono pośrodku ogrodu Eden, obok drzewa poznania dobra i zła.
To dzięki jego owocom Adam i Ewa byli nieśmiertelni, odporni na upływ czasu, starość i choroby.
Wraz z grzechem pierworodnym Adam i Ewa tracą prawo do żywienia się owocami tego cudownego drzewa. Również w tej części opowieści tkwi głęboka symbolika: jedząc owoce z drzewa poznania dobra i zła, pierwszy mężczyzna i pierwsza kobieta utracili prawo do korzystania z dobrodziejstw drzewa życia. Ich grzech był podyktowany pychą i arogancją. Znajomość dobra i zła sprawiła, że stracili swoją niewinność, uświadomili sobie te wszystkie uczucia i pragnienia których wcześniej nie czuli i z których nie zdawali sobie sprawy ponieważ w Ziemskim Raju posiadali wszystko to czego potrzebowali do pełni szczęścia. Człowiek nie był gotów stawić czoła tym wszystkim uczuciom, emocjom i potrzebom jak nienawiść, kłamstwo, wstyd, zazdrość, szantaż, wojna.
Historia Adama i Ewy
Chyba wszyscy znamy historię Adama i Ewy, pierwszego mężczyzny i pierwszej kobiety.
Jednak pomimo wygnania pierwszych ludzi z ziemskiego raju, drzewo życia pozostaje w świętych tekstach jako obietnica zbawienia i nadziei pojednania z Bogiem, które nadal oferuje swoje owoce jako nagrodę dla tych, którzy będą chcieli kroczyć ścieżką prawa bożego. Przyjście Chrystusa, nowego Adama, Syna, który nie przeciwstawia się woli Ojca z powodu pychy ale poddaje się jej do granic możliwości, stanowi fundamentalny punkt zwrotny w duchowej historii człowieka. I oto Krzyż, na którym Jezus umiera dla zbawienia wszystkich ludzi, staje się nowym drzewem życia, symbolem obiecanego zbawienia tych, którzy będą naśladować przykład Chrystusa.
Symbolika drzewa pozostaje niezmienna dla wierzących i jest wciąż powszechna. Została ona w odświeżonej formie wykorzystana przez filozofię New Age, która użyła przede wszystkim jej aspekty folklorystyczne i mitologiczne, aczkolwiek to właśnie tradycja chrześcijańska nadal czyni z drzewa życia bardzo cenny i używany symbol. Na przykład pamiątka z symbolem drzewa życia jest bardzo popularna i używana zwłaszcza przy pierwszej komunii i chrzcie. Noszenie biżuterii przedstawiającej ten konkretny symbol, jak na przykładnaszyjnik z drzewem życia lub bransoletka z drzewem życia, jest sposobem na zamanifestowanie wiary w to mistyczne drzewo i w to wszystko co ono reprezentuje. Podarowanie biżuterii, która zawiera ten symbol jest szczerym życzeniem dostatniego i szczęśliwego życia, solidnego jak korzenie i bujnego jak liście tego drzewa, urodzajnego i pełnego dobrych owoców. Dla kobiet staje się również symbolem płodności. Podarowanie go noworodkowi jest sposobem na uczczenie nowego, dopiero rozpoczynającego się życia.
Ale czy to drzewo życia naprawdę istnieje gdzieś na świecie? Pośrodku pustyni Bahrajn, niedaleko Djebel Dukhan (Góry Dymów) i 40 km od Manamy, stoi prastare drzewo. Wydaje się, że jest tu od ponad czterystu lat, wyrastając na jałowym, pustynnym terenie, pozbawionym roślinności.
A jednak żyje i rozwija się, a jego wysokość przekroczyła dziesięć metrów. Dzięki temu zasłużyło sobie na miano legendarnego drzewa a miejsce w którym rośnie stało się oazą i jednym z najbardziej mistycznych miejsc na świecie. Mieszkańcy regionu nadali mu nazwę Shajarat-al-Hayat, „drzewo życia” i wierzą, że zostało ono posadzone tutaj w 1583 roku, aby wskazać miejsce gdzie pierwotnie rozciągał się Ziemski Raj. Stwierdzenie dość odważne, biorąc pod uwagę fakt, że w dzisiejszych czasach obszar ten jest całkowicie pustynny! Niektóre badania jednak wykazały, że w starożytności region ten był bogaty w wodę i rozciągała się tam ogromna, bujna oaza zamieszkana przez mnogość zwierząt wszelkiego rodzaju.
Omawiane drzewo to Prosopis cineraria, krzew zdolny do przetrwania w ekstremalnie nieprzyjaznych warunkach dzięki swoim korzeniom, które mogą schodzić na głębokość do 50 metrów. Dzięki temu może czerpać pożywienie nawet z suchej i jałowej gleby. Z jego żywicy produkuje się gumę, świece i perfumy. Odwiedza ją co roku ponad 50 000 turystów tak więc konieczne było zabezpieczenie go żelaznym płotem aby nie został uszkodzony. Wielu zwiedzających miało zły nawyk wyrywania liści i gałązek aby zabrać je jako talizmany lub pamiątki lub na korze drzewa wycinano wiadomości. Na chwilę obecną Shajarat-al-Hayat wydaje się być w doskonałej formie. Posiada duże, splątane gałęzie, wielobarwne liście w kolorach od zieleni do brązu o przepięknych i żywych odcieniach oraz majestatyczny pień. Istnieje w takiej formie od ponad czterystu lat i mamy nadzieję, że pozostanie tak okazały i zdrowy jeszcze przez wiele lat.
Indeks1 Święta Rita2 Święty Peregryn3 Kosma i Damian4 Święty Archanioł Rafał5 Święta Agata6 Święty Jakub Większy Apostoł7 Święty Roch8 Święty Sebastian9 Święta Rosalia10 Święty Jan Bosko11 Święty Józef Moscati12 Święty Antoni Wielki (Opat)13 Święty Krzysztof14 Archanioł Michał15 Współcześni święci Ludzie od zawsze proszą Boga o…
Indeks1 Wniebowzięcie a Zaśnięcie Bogurodzicy2 Wniebowzięcie Maryi w sztuce3 Nowenna do Matki Bożej przed Uroczystością Wniebowzięcia NMP W dniu 15 sierpnia, gdy trwa pełnia letniej pory roku, chrześcijanie obchodzą święto Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Przyjrzyjmy się bliżej pochodzeniu i znaczeniu tego ważnego święta. Wniebowzięcie Najświętszej…
Indeks
Postarajmy się przede wszystkim zrozumieć jaki jest związek pomiędzy Świętym Wawrzyńcem, młodym męczennikiem, który zginął pod panowaniem rzymskiego cesarza Waleriana w 257 roku a spadającymi gwiazdami, które charakteryzują tę wyjątkową noc.
Wawrzyniec urodził się w mieście Osca w Hiszpanii, położonym na zboczach Pirenejów. Podczas studiów na kierunku humanistycznym i teologicznym w Saragossie poznał przyszłego papieża Sykstusa II, który był jednym z jego nauczycieli. Narodziła się między nimi przyjaźń oparta na wzajemnym szacunku i uznaniu. Przyszły papież potrafił szczególnie docenić moralną prawość młodego studenta, jego miłość do najbiedniejszych i do najbardziej potrzebujących.
Wawrzyniec i jego mentor opuścili razem Hiszpanię i udali się do Rzymu a gdy ten ostatni został wybrany na biskupa Rzymu, powierzył swojemu uczniowi i przyjacielowi funkcję archidiakona. Jako archidiakon Wawrzyniec był praktycznie pierwszym doradcą biskupa i jako taki musiał czuwać nad czystością wiary i dyscypliną całej kurii ale także zarządzać majątkiem kościelnym. Archidiakon jako oficjalny przedstawiciel biskupa musiał także zastępować go przy okazji wizyt u chorych i przy pomocy najbardziej potrzebującym takim jak sieroty, wdowy, osoby z marginesu społecznego.
Wawrzyniec stał się w Rzymie bardzo lubianą postacią a po swojej śmierci stał się natychmiast obiektem powszechnego kultu. Stało sie to w 258 roku za panowania cesarza Waleriana, który ogłosił edykt na mocy którego skazał na śmierć wszystkich chrześcijańskich biskupów, prezbiterów i diakonów. Papież Sykstus II został uśmiercony wraz z czterema swoimi diakonami podczas sprawowania Eucharystii w Katakumbach świętego Kaliksta. Wawrzyniec, który miał 33 lata, został aresztowany i osadzony w areszcie rzymskiego setnika, który zafascynowany dobrocią młodego człowieka nawrócił się na chrześcijaństwo (co stanie się później przyczyną jego smierci). Wawrzyniec zginął smiercia męczeńską na rozżarzonych kratach (ruszcie) które staną się poźniej jego symbolem.
San Lorenzo jest patronem bibliotekarzy, kucharzy, księgarzy, cukierników, strażaków, gastronomów i szklarzy. W Polsce jest patronem Diecezji Pelplińskiej, Karpacza, Sępólna Krajeńskiego, Słupiec, Wodzisławia Śląskiego, ratowników GOPR i przewodników sudeckich.
Legenda chrześcijańska głosi że spadające gwiazdy, które roja się na niebie w nocy 10 sierpnia, to łzy Świętego Wawrzyńca.
Dla Greków i wielu innych ludów przedchrześcijańskich, spadające gwiazdy były boskimi znakami. Ich pojawienie się mogło doprowadzić nawet do obalenia króla, jak to miało miejsce w Sparcie, gdzie w dziewiątym roku panowania władcy ujrzano spadającą gwiazdę co spowodowało zmuszenie go do abdykacji. Okres największej obecności spadających gwiazd był wtedy związany z obrzędami płodności i rytuałami przebłagalnymi o obfite zbiory.
Według Rzymian dla których sierpień był czasem obchodzenia na różne sposoby święta cesarza Augusta, spadające gwiazdy były konsekwencją wytrysku fallusa Priapa lub też jego łez. Ponieważ Priapus był bogiem płodności, sądzono, że ten jasny deszcz uczyni pola płodnymi. Teoria ta, związana z płodnością uzasadniałaby również połączenie tego święta z osobą Świętego Wawrzyńca. Żeński odpowiednik Priapa, Wielka Matka, która uczyniła ziemię bogatą i urodzajną, była również nazywana Larentią. Wawrzyniec to po łacińsku Laurentius więc odniesienie Laurentiusa do Larentii i łez Priapa do łez młodego męczennika wydaje się tutaj logiczne.
Wiemy, że spadające gwiazdy, które są widoczne nawet gołym okiem w nocy 10 sierpnia to Perseidy czyli rój meteorytów zbudowanych z pyłu i lodu, pochodzące z konstelacji Perseusza, która w okresie pomiędzy końcem lipca a końcem sierpnia a w szczególności między 10 a 12 sierpnia, przechodzą bardzo blisko Ziemi. Właśnie 10 sierpnia, kiedy to przypada rocznica śmierci i poświęcenia Świętego Wawrzyca, możemy obserwować największą intensywność tego wyjątkowego deszczu meteorytów.
Wspomnieliśmy, że w starożytności spadające z nieba gwiazdy 10 sierpnia były uważane za łzy Priapa, boga płodności, a następnie za łzy męczennika Świętego Wawrzyńca. Spadające gwiazdy podczas nocy Świętego Wawrzyńca były wielokrotnie cytowane w poezji. Za polski przykład możemy podać wiersz Jana Brzechwy:
„Łzy Świętego Wawrzyńca”
Niewitany przychodzę, nieżegnany odchodzę,
W twej pamięci przemijam jak kurzawa na drodze,
A nade mną przelata wierny wicher gościńca,
Bym się skradał w tym wichrze jak tropiony złoczyńca.
Opowiadam bezładnie obojętnym księżycom,
Że twe imię na pewno pachnie mgłą i żywicą,
Że przez twoje źrenice nieskończoność przepływa,
I że jesteś nie moja, i że jesteś nieżywa.
Czemu milczysz i bledniesz? Czyjaż wina w tym, czyjaż,
Że mnie bardziej milczeniem niż słowami zabijasz?
Ja tu stoję tak dawno, ja tu czuwam daremnie,
Ach, dlaczego te słowa umierają beze mnie?…
Nie wiem, nie wiem! Ja jestem jak kurzawa na drodze,
Niewitany przybyłem, nie żegnany odchodzę,
Już mnie nie ma, już ginę na zakręcie gościńca,
Płaczą, płaczą nade mną łzy Świętego Wawrzyńca.
Spadające gwiazdy w noc Świętego Wawrzyńca 10 sierpnia sprawiają, iż jest to jedna z najbardziej wyjątkowych, magicznych i romantycznych nocy w roku. Poeci, pisarze ale także autorzy filmowi a nawet komicy, wypowiadali frazy poświęcone nocy Świętego Wawrzyńca. Wiele z nich stało się sławnych i chcielibyśmy je tu przytoczyć chociażby po to aby podpowiedzieć jak moglibyśmy przy ich pomocy zaimponować tym na których nam zależy!
Jako przykład możemy podać zdanie wypowiedziane przez nikogo innego jak greckiego filozofa Platona: „Patrzysz na gwiazdy, moja gwiazdo, a ja chciałbym być niebem aby patrzeć na ciebie tysiącem oczu”. Któż mógłby się oprzeć takiej deklaracji miłości?
Natomiast wielki Bob Marley zostawia nam przesłanie nadziei: „Jeżeli wypowiadasz życzenie oznacza to, że patrzysz na spadającą gwiazdę. Jeżeli widzisz spadającą gwiazdę oznacza to, że spoglądasz w niebo. Jeżeli spoglądasz w niebo oznacza to, że wciąż w coś wierzysz.” Przesłanie to jest zgodne z duchem czasu epoki Boba Marleya ale nawet dziś jest wciąż aktualne.
Na temat spadających gwiazd możemy przytoczyć również słodko-gorzkie, jak na Oscara Wilde’a przystało, powiedzenie: „Wszyscy jesteśmy zanurzeni w błocie, ale niektórzy z nas patrzą na gwiazdy”. Bardzo poetycki jest natomiast cytat wielkiego francuskiego pisarza Victora Hugo: „Dusza jest pełna spadających gwiazd”.
Indeks1 Góra, na której nastąpiło przemienienie2 Interpretacja św. Augustyna3 Kiedy i dlaczego jest obchodzone święto Przemienienia Pańskiego?4 Przemienienie Pańskie wyjaśnione dzieciom5 Jak zostało przedstawione Przemienienie Pańskie? 6 sierpnia, czterdzieści dni przed świętem Podwyższenia Krzyża Świętego, które upamiętnia Ukrzyżowanie, obchodzona jest uroczystość Przemienienia Pańskiego. Co oznacza…
Indeks1 Ale jakie jest pochodzenie tego dziwnego kapelusza?2 Jaki jest kształt Mitry?3 Kiedy noszona jest mitra?4 Święcenia biskupie Co repezentuje Mitra, czyli dziwne nakrycie głowy noszone przez biskupów w różnych momentach liturgii? Odkrywamy pochodzenie i głębsze znaczenie tego niezbędnego i cennego elementu stroju duchownych. Chyba…
Indeks
Co rozumiemy przez obrządek ambrozjański i obrządek rzymski?
Na ziemiach na których niegdyś rozciągało się Zachodnie Cesarstwo Rzymskie, od czasów starożytnych rozprzestrzeniał się tak zwany Kościół łaciński. Oprócz Kościoła łacińskiego istnieje również Kościół wschodni, który z kolei dzieli się na różne tradycje rytualne: bizantyjską, aleksandryjską lub koptyjską, syryjską, ormiańską, maronicką, chaldejską.
Również Kościół łaciński rozwijał się z biegiem czasu w różnych kierunkach, przystosowując się do terytoriów które opanowywał, dostosowując się do kultury, tradycji i różnic między poszczególnymi narodami. W ten właśnie sposób ukształtowały się różne sposoby celebrowania wiary w Chrystusa.
Wiele różnych rytuałów zostało z czasem wchłoniętych przez inne, bardziej dominujące, i nie są już praktykowane. Pomyślmy na przykład o rycie gallikańskim rozpowszechnionym we Francji lub o patriarchacie praktykowanym niegdyś przez patriarchatów Akwilei, Grado i Wenecji.
Dzisiejszy Kościół łaciński, czyli ryt łaciński, oficjalnie wyróżnia się trzema różnymi obrządkami: ryt rzymski, najbardziej rozpowszechniony i praktykowany; ryt ambrozjański, typowy dla Kościoła mediolańskiego i jego okolic; ryt latynosko-mozarabski, rozpowszechniony w niektórych regionach Hiszpanii. Istnieją również obrządki mniej popularne, związane z poszczególnymi miastami lub praktykami określonych zakonów, jak np. ryt kartuzów.
Obrządek rzymski, jest najbardziej praktykowanym i przestrzeganym przez katolików obrządkiem.
W tym artykule chcielibyśmy się skupić również na rycie ambrozjańskim i na jego różnicach w porównaniu do rytu rzymskiego. Ryt ambrozjański zdołał się zachować, podczas gdy wszystkie inne pomniejsze obrządki zostały wyeliminowane. Sobór Trydencki (1545-1563) uznał jego pełną prawomocność, przede wszystkim dzięki wstawiennictwu San Carlo Borromeo, który był jednym z głównych zwolenników soboru, a także dzięki biskupowi Mediolanu.
Ten szczególny obrządek prawdopodobnie pochodzi z mandatu Świętego Ambrożego, który był biskupem Mediolanu od 374 roku aż do śmierci w 397 roku i który później został patronem tego miasta. Dziedzictwo, które pozostawił Ambroży w archidiecezji Mediolanu, było tak wielkie, że jego następca został zdefiniowany przez ówczesnego papieża Grzegorza Wielkiego jako „wikariusz” św. Ambrożego, co wcześniej było zarezerwowane tylko dla biskupa Rzymu. Nawet dzisiaj obrządek ambrozjański uznaje arcybiskupa Mediolanu za jego głowę.
Obrządek ambrozjański rozprzestrzenił się na archidiecezję mediolańską oraz na obszary miejskie i wiejskie, które należały do niej w starożytności.
Pod koniec VI wieku papież Grzegorz I próbował znieść wszystkie pomniejsze obrządki, ujednolicić ówczesny Kościół w jednym, prawowitym rycie rzymskim. Ale nie udało mu się wyeliminować obrządku ambrozjańskiego. Ryt ambrozjański jest silnie związany z postacią Chrystusa i ma cechy wspólne z liturgiami wschodnimi.
Odkryjmy razem różnice między obrządkiem rzymskim a obrządkiem ambrozjańskim.
Różnice między obrządkiem rzymskim a obrządkiem ambrozjańskim możemy znaleźć przede wszystkim w kalendarzu ambrozjańskim, ze szczególnym odniesieniem do okresu Wielkiego Postu, w mszale ambrozjańskim, w czytaniach ambrozjańskich. Pomiędzy dwoma obrządkami istnieją również różnice związane z szatami liturgicznymi i sutannami, które mają inne kolory i dodatki.
Wszystkie różnice spróbowaliśmy podsumować poniżej:
Aby zrozumieć różnicę między obrządkiem ambrozjańskim a obrządkiem rzymskim, musimy zwrócić szczególną na obchody Wielkiego Postu w obrządku ambrozjańskim. W rycie ambrozjańskim Wielki Post mocno nawiązuje do starożytnej tradycji chrześcijańskiej według której w okresie Wielkiego Postu chrzest był sakramentem szczególnie w tym okresie sprawowanym.
Ci, którzy chcieli nawrócić się na wiarę katolicką, przygotowywali się do tego właśnie podczas Wielkiego Postu, aby następnie otrzymać sakrament pod koniec tego okresu.
Wielki Post ambrozjański nie obejmuje Środy Popielcowej i kończy się w Wielki Czwartek.
Niedziele Wielkiego Postu mają swoje nazwy, które pochodzą od czytań Ewangelii Jana: Samarytanki, Abrahama, niewidomego od urodzenia, Łazarza. W piątki Wielkiego Postu nie celebruje się Mszy Świętej.
W dni powszednie liturgia Słowa ma „strukturę trójskładnikową”: każde czytanie Ewangelii poprzedzone jest dwoma czytaniami zaczerpniętymi ze Starego Testamentu.
Czytania pierwszych czterech tygodni poświęcone są tematowi chrztu, natomiast tydzień piąty poświęcony jest Męce Pańskiej i jego obchody charakteryzują się wielką surowością.
Niedziela przed Wielkanocą inauguruje Wielki Tydzień, podczas którego czytania poświęcone są Hiobowi i Tobiaszowi, sprawiedliwym, cierpiącym ludziom Starego Testamentu, oraz zdradzie Judasza.
Podczas Wielkiego Postu w piątek nie odprawia się Mszy Świętej i nie odprawia się Eucharystii na znak szacunku dla Męki Pańskiej i pokuty. Brak komunii eucharystycznej daje poczucie pustki i straty spowodowanej śmiercią Jezusa na krzyżu. Piątki te są określane jako „aliturgiczne”. W kościołach, w których przestrzega się obrządku ambrozjańskiego, na głównym ołtarzu, umieszczany jest duży drewniany krzyż, symbol żałoby i straty.
W liturgii sobót Wielkiego Postu, które były uznawane za święta, w średniowieczu odbywały się „scrutinii”, uroczystości, podczas których przygotowujący się do chrztu przechodzili sprawdzian drogi wiary. Dziś wielkopostne soboty charakteryzują się czytaniami poświęconymi chrztowi świętemu. Ostatnia sobota Wielkiego Postu nadal jest nazywana in traditione symboli, gdyż w starożytności był to dzień, w którym Wiarę przekazywano katechumenom.
Sakrament małżeństwa nie różni się w obrządku ambrozjańskim i w obrządku rzymskim pod względem organizacji. Ceremonia wykazuje jednak pewne różnice.
Książeczka na mszę zaślubin w obrządku ambrozjańskim nie zawiera dwóch czytań a tylko jedno. Po błogosławieństwie małżonków zaprasza się rodziców lub świadków do wykonania zasłony lub do przykrycia pana młodego i panny młodej chustą.
Muzyka i śpiew są bardzo ważne dla wyznawców obrządku ambrozjańskiego. Podczas ślubu muzyka podkreśla najistotniejsze momenty takie jak wejście małżonków do kościoła, ich marsz do ołtarza, Offertorium, Komunia Eucharystyczna i podpisanie rejestru.
Ogród Eden jest pierwszym, wielkim darem, jakim Bóg obdarował mężczyznę i kobietę. Utracony przez popełnienie grzechu pierworodnego, pozostaje miejscem emblematycznym, symbolem odkrytej na nowo niewinności i nieskończonej nadziei. Dowiedzmy się więcej na ten temat. Temat ogrodu Eden mieliśmy już okazję poruszyć w poprzednim artykule poświęconym…
Indeks1 Co to są księgi parafialne?2 Jak zostają wpisane wydarzenia do ksiąg parafialnych3 Do czego są potrzebne księgi parafialne4 Jak przeglądać i konsultować internetowe rejestry parafialne? Księgi parafialne są niezastąpionymi dokumentami, które odnoszą się do życia religijnego wspólnoty ale zawieraja także inne cenne informacje jej…
Indeks
Istnieje wiele przesądów na temat tego jak są traktowane kobiety w religii chrześcijańskiej. Analizując historię, nie jest trudno o nieporozumienia w tym względzie. Oczywiście istniały trudne okresy, i byłoby kłamstwem utrzymywanie, iż kobiety i mężczyźni należący do kościoła chrześcijańskiego, cieszyli się takimi samymi prawami. Zresztą nawet w czasach dzisiejszych prawa te nie są równe. Papież Franciszek wciąż utrzymuje, iż nadanie kobietom większej władzy i bardziej znaczących ról w Kościele Katolickim, jest niezbędne. Z jego woli została ustanowiona specjalna komisja, która rozważa i dyskutuje na temat diakonatu kobiet. Wyraża on również szacunek i nadaje znaczenia kobietom, które każdego dnia spełniają ważne role w społeczeństwie. Chodzi nie tylko o pielęgniarki i lekarki, które obecnie bardziej niż kiedykolwiek wcześniej, zajmują się służbą dla dobra wspólnoty, ale wymienia również matki, które dbają o potomstwo i dedykują się rodzinie, starając się zachować jej jedność.
Mimo wszystko, droga do przebycia jest jeszcze długa.
Kłamstwem jednak byłoby zaprzeczenie ważnej roli, jaką spełniły kobiety w historii Kościoła. Ich natura, wrażliwość i inteligencja, którą są obdarzone, tak inne od męskiej ale nie o mniejszej wartości, sprawiają, iż mają szczególne cechy do tego aby przyjąć i zrozumieć chrześcijański przekaz i aktywnie wprowadzać go w życie.
Nierówna pozycja kobiet w kościele katolickim jest niepodważalnym faktem historycznym i społecznym. Święty Paweł głosił: „Chciałbym, żebyście wiedzieli, że głową każdego mężczyzny jest Chrystus, mężczyzna zaś jest głową kobiety” (1 list do Koryntian 11,3), i jednocześnie podkreślał, że kobiety powinny być spokojne, poddane i poświęcać swój czas na opiekę nad domem i mężczyzną. Możemy powiedzieć, że był on jednym z największych przeciwników posiadania praw przez kobiety w chrześcijańskim środowisku. I napewno nie był jedynym.
Dlaczego tak się dzieje?
Obowiązek posłuszeństwa i poddaństwa kobiet w religii chrześcijańskiej ma swoje korzenie w Księdze Rodzaju. O ile jest prawdą, iż w pierwszym opowiadaniu o Stworzeniu mężczyzny i kobiety, są oni stworzeni razem, oboje na obraz i podobieństwo Boga, w drugim opowiadaniu, kobieta zostaje stworzona z żebra Adama, co zaznacza jej drugorzędne znaczenie. Następnie historia Grzechu pierworodnego popełnionego przez Ewę, spowodowała, iż kobiety zostały niejako unane za winne a kwestia ich poddaństwa tym samym usprawiedliwiona.
Historia Adama i Ewy
Chyba wszyscy znamy historię Adama i Ewy, pierwszego mężczyzny i pierwszej kobiety
Nawet w społeczeństwie żydowskim, gdzie patriarchat jest głęboko zakorzeniony (wystarczy tylko pomyśleć, że jedna z żydowskich modlitw odmawianych o poranku, błogosławi Pana za to, iż nie uczynił go kobietą), nie brakowało postaci odważnych kobiet, które cieszyły się wielkim szacunkiem także na poziomie duchowym. Ponadto Talmud, księga, która zawiera wypowiedzi rabinów, mówi: „Uważaj żebyś Kobiety do płaczu nie zmusił, gdyż Bóg liczy jej łzy… Kobieta z żebra mężczyzny powstała nie ze stóp jego, by ją deptać, nie z głowy, by ją wywyższać, lecz z boku, by równą była. Spod ramienia, by ją chronić i blisko serca, by ją Kochać…”
Możemy zauważyć wiele kontrowersyjnych a nawet sprzecznych ze sobą postaw ale zawsze musimy brać pod uwagę kontekst historyczny, polityczny i społeczny.
Faktem jest, iż wiele się zmieniło w kwestii stosunku do kobiet w religii chrześcijańskiej, dzięki Jezusowi, który zawsze był blisko kobiet, traktując je jak równe sobie, doceniając ich obecność u jego boku. Chronił je, błogosławił im, miłował je do tego stopnia, że po swoim Zamrtwychwstaniu postanowił objawić się najpierw dwóm kobietom. Możemy powiedzieć, iż była to rewolucyjna postawa w ówczesnym świecie, dalekim od uznania takiego samego szacunku dla obu płci! Jednak mimo przykładu Jezusa, kobiety nadal nie miały łatwego życia w historii chrześcijaństwa.
Po nakreśleniu ogólnej sytuacji kobiet w historii Kościoła chrześcijańskiego, dochodzimy do postaci chrześcijanek, które zmieniły Kościół a także świat. Fakt, że udało im się tego dokonać pomimo ich podrzędnej roli i często wrogiej postawy wielu mężczyzn, czyni ich wyczyny jeszcze bardziej niesamowitymi i wartościowymi! Przyjrzyjmy się im.
Najświętszej Maryi Panny z pewnością nie trzeba przedstawiać, aczkolwiek wszystko to co zostało powiedziane i napisane o tej niezwykłej kobiecie, to wciąż niewiele.
Najpierw przyjęła Ona Boga w sobie, co było jej wolnym wyborem, akceptując tym samym przeznaczeniem, które zostało ustanowione dla niej i dla Jej Syna. Był to akt wiary, ale i gest rewolucyjny. Maryja nie tylko poddała się woli Bożej ale była Jego narzędziem i czynnie uczestniczyła w ludzkiej przypowieści Chrystusa, nigdy Go nie opuszczając, nie przestając w Niego wierzyć, nawet wtedy, gdy Apostołów ogarnęło zwątpinie czy też lęk. Od Betlejem aż pod Krzyż, Maryja pozostała przy Jezusie, przeżyła na własnej skórze i w swoim sercu Jego udrękę i Jego ból.
To czyni ją Matką wszystkich Matek i do dziś pozostaje jej rolą przybliżanie ludzi do Boga, wstawianie się za nimi, osuszanie ich łez i ofiarowanie im pocieszenia jakie może zaoferować troska i bezwarunkowa miłość mamy.
Benedyktynka pochodzenia niemieckiego, św. Hildegarda, żyła pod koniec XII wieku. W średniowieczu sytuacja kobiet z pewnością nie była łatwa ale Hildegarda dzięki swoim wyjątkowym talentom została doceniona przez jej współczesnych do tego stopnia, że nie tylko mężczyźni należący do Kościoła, odbywali długie podróże aby zasięgnąć jej rady. Nawet sam Fryderyk Barbarossa przyjął jej słowo. Była nie tylko mistyczką o wyjątkowej duchowości, którą od dzieciństwa nawiedzały wizje. Obdarzona niezliczonymi darami, potrafiła na wiele sposobów dobrze wykorzystać swój intelekt, zarówno w nauce, jak i w literaturze, a nawet w muzyce. Była także zdolną zielarką, uzdrowicielką i przyrodnikiem. To nie przypadek, że papież Benedykt XVI w 2012 roku ogłosił ją, pierwszą kobietę w historii, Doktorem Kościoła. Jej zdanie często kontrastowało z tym co głosili wybitni członkowie duchowieństwa, ale Hildegarda była w stanie podtrzymać swoją pozycję siłą determinacji i pozostawiła po sobie spuściznę nie tylko religijną ale również kulturową.
Święta Katarzyna pomimo swojego skromnego pochodzenia, nauczyła się samodzielnie czytać i pisać, do tego stopnia, że stała się teologiem i filozofem o wielkim prestiżu, a także jedną z najsłynniejszych mistyczek wizjonerskich w historii. Żyła w czasach wielkiego kryzysu politycznego i religijnego jaki dotknął Kościół na przełomie połowy XIII wieku, kiedy to siedzibę papiestwa przeniesiono do Awinionu. Jednym z celów, do których dążyła święta przez całe życie, było właśnie sprowadzenie Papieża z powrotem do Rzymu. Udało jej się to ale niestety nie mógła powstrzymać schizmy zachodniej. Jest pamiętana dzięki swoim wizjom ale również ze względu na swoje poświęcenie dla ubogich i potrzebujących oraz obszerną korespondencję, jaką prowadziła z ważnymi osobistościami swoich czasów, którzy zwracali się do niej o radę i pociechę.
Święta Katarzyna ze Sieny: patronka Włoch
Święta Katarzyna ze Sieny, z kobiety wywodzącej się z ludu, stała się doradcą papieży i książąt.
Wśród świętych i błogosławionych Joanna d’Arc jest chyba jedyną, która oprócz swojej niezwykłej siły duchowej, dzierżyła w dłoni miecz w imię wiary. Z pewnością była jedyną taką kobietą… Została patronką Francji, i choć była tylko niewykształconą wieśniaczką, wiedziała jak poprowadzić swój kraj do zwycięstwa nad Brytyjczykami podczas wojny stuletniej. Niestety później została wydana tym ostatnim, osądzona za herezję na spalenie żywcem, w procesie uznanym później za nieważny. Miała zaledwie dziewiętnaście lat.
Od dziecka twierdziła, że otrzymuje wizyty i przesłania od Boga i świętych. Jej charyzma i siła były tak znaczące, że przejmując dowództwo armii francuskiej, potrafiła ducha walki zaszczepić we wszystkich dowódcach, pobudzając ich do walki o ojczyznę i Boga.
Ona również, podobnie jak Hildegarda, zaliczana jest do Doktorów Kościoła. Jest jedną z najważniejszych postaci reformacji katolickiej i autorką tekstów do dziś uważanych za podstawę współczesnej literatury duchowej. Założyła zakon braci karmelitów bosych. Jej mistyczna myśl koncentruje się na głębokiej relacji między Bogiem a człowiekiem, która może być sublimowana poprzez różne poziomy medytacji i modlitwy, aż do osiągnięcia mistycznej ekstazy, która całkowicie przemienia ludzką egzystencję. W czasach gdy kobietom nie wolno było wypowiadać się publicznie na tematy religijne, studiować teologii czy komentować Pisma Świętego, odwaga św. Teresy w głoszeniu słowa na temat mistycznych wizji i ekstaz, daje nam przykład jej ogromnej duchowej siły.
Była zakonnicą należąca do zakonu dominikanów, właściwie nazywała się Isabel Flores de Oliva, żyła w latach 1600 roku w Peru, w kraju, którego jest dziś patronką. Oddana Matce Boskiej Różańcowej, jej duchowym wzorcem była św. Katarzyny ze Sieny. Ona również poświęciła swoje życie służbie ubogim i chorym. Odbyła mistyczny ślub, prowadziła ascetyczne życie pomiędzy pokutą, postem i samobiczowaniem, otrzymywała wizje i już za życia dokonywała zaskakujących cudów. Ciężko pracowała pomagając i nawracając rdzenną ludność. Była obiektem wielkiej czci ludowej i z tego powodu została szybko beatyfikowana.
Żyjąca w drugiej połowie XIX wieku, francuska mistyczka i święta Kościoła katolickiego, św. Teresa została określona przez Piusa X jako „największa święta nowożytna”. Patronka Francji, misjonarzy i trzecia kobieta, którą ogłoszono Doktorem Kościoła zaraz po św. Katarzynie ze Sieny i św. Teresie z Avili, w swoich pismach wprowadziła nowe pojęcie duchowości. Według niej, każdy powinien codzienne starać się dążyć do świętości, z niewzruszonym zapałem i spontanicznością. Teresa żyła życiem naznaczonym cierpieniem fizycznym i duchowym ale nie zdołało jej to złamać.” Mój Boże, kocham cię„ były jej ostatnimi słowami. Jak sama przyznała umierając mając zaledwie dwadzieścia cztery lata, przeszła do prawdziwego życia.
Ogłoszona współpatronką Europy przez Jana Pawła II, św. Teresa Benedykta od Krzyża była niemiecką zakonnicą, filozofką i mistyczką. Z pochodzenia żydowskiego, nazywała się Edyta Stein i zginęła w obozie Oświęcim – Brzezinka. Chociaż nawróciła się dość późno po długich latach ateizmu, jako karmelitanka bosa była w stanie wyrazić głęboką duchowość poprzez swoje dzieła i pisma. Jako ateistka poświęciła się działalności politycznej, zobowiązując się do głosowania na kobiety i uznania pracy kobiet. Jako zakonnica nigdy nie zrezygnowała z obrony swoich duchowych ideałów i zaciekle przeciwstawiała się nazizmowi. Jej ludzka, kulturowa i religijna historia, wyraża cały dramat ludzkości podczas horroru wojny.
Włoska pediatra, która zmarła w 1962 roku, decydując się umrzeć na raka macicy aby nie zabić czwartej córki, którą nosiła pod sercem. Jest podmiotem wielkiej miłości i czci. Została kanonizowana w 2004 roku przez Jana Pawła II.
Matka Teresa całe swoje życie poświęciła bliźnim, poświęcając wszystko dla dobra tych, którzy zdawali się być przez wszystkich zapomniani. Mała kobieta, mała zakonnica, która swoim ogromnym sercem, swoim bezgranicznym miłosierdziem, umiała przemawiać do serc możnych, domagając się prawa do zdrowia i szczęścia tych, którzy zostali pozbawieni wszystkiego. Chciała zmusić świat do pamiętania o swoich najbardziej nieszczęśliwych dzieciach.
